ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΓΡΗΓΟΡΗ ΔΑΝΑΛΗ
Έγινε χτες στον προαύλιο χώρο του λιμνοσπηλαίου Μελισσάνη, η εκδήλωση- αφιέρωμα στον << παππού >> του ελληνικού κινηματογράφου, Γρηγόρη Δανάλη. Η εκδήλωση έγινε στα πλαίσια των << Εορτίων Σάμης>>, που φέτος είναι αφιερωμένα στην μνήμη του μεγάλου κινηματογραφιστή. Παρόντες, η κόρη του Βρισηίδα και πολλοί κάτοικοι της Σάμης και του Καραβομύλου.
Ο Γιώργος Αποστολάτος προλογίζει την εκδήλωση.
Την εκδήλωση προλόγισε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Σάμης << Ο Αιγιαλός >> και καλλιτεχνικός Διευθυντής των Εορτίων, Γιώργος Αποστολάτος.
Παραθέτουμε αποσπάσματα από την ομιλία του.
<<Αγαπητοί συγχωριανοί και φίλοι,
Σήμερα έχω την τιμή και την περηφάνια να προλογίσω μια εκδήλωση που αποτελεί «φόρο τιμής» σε ένα συμπατριώτη μας που με την καλλιτεχνική και πολιτιστική του δράση σηματοδότησε την ποιότητα στις «χρυσές εποχές» του ελληνικού κινηματογράφου. Τον ΓΡΗΓΟΡΗ ΔΑΝΑΛΗ.
Και είναι ιδιαίτερη η τιμή γιατί αυτή η εκδήλωση πραγματοποιείτε εδώ, στο χωριό του ένα χωριό με μοναδική ιστορία και προσφορά στην πολιτιστική ζωή του τόπου.
Είναι μια εκδήλωση που πιστεύω την χρωστούσαμε σε όλους εκείνους τους ανθρώπους του τόπου μας που με την δράση τους και την κουλτούρα τους έγιναν φορείς πολιτισμού για τις επόμενες γενιές.
Και εδώ θέλω να αναφέρω δύο στιγμές του Γρηγόρη Δανάλη που έχουν καταγραφεί στην συλλογική μνήμη:
Την Τρίτη 10 Αυγούστου 1953 μέσα στην δίνη των σεισμών και του πανικού ο Γρ. Δανάλης προμηθεύεται και προβάλλει στην Σάμη την ταινία «προπαντός Ψυχραιμία».
Το καλοκαίρι του 1992 μας προέτρεπε συνεχώς: «Κάντε κάτι για τον τόπο, δημιουργήστε πολιτισμό, κάντε κάτι εσείς οι νέοι.»
Και κάναμε, δημιουργήσαμε τα Εόρτια Σάμης, ένα θεσμό πολιτιστικής δημιουργίας στην Σάμη με συνεχή παρουσία 18 χρόνων.
Και η σημερινή εκδήλωση - αφιέρωμα που είναι ενταγμένη στα πλαίσια του θεσμού αποκτά ιδιαίτερη σημασία, είναι ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στον Γρ. Δανάλη και σε όλους εκείνους που απαιτούσαν από εμάς τους νεότερους «κάντε κάτι για τον τόπο μας, για το μέλλον σας.»
Αγαπητοί μου φίλοι,
Η αποψινή βραδιά μας είναι ειδική, ιδιαίτερη και μοναδική.
Είναι ειδική γιατί σκοπό έχει να αναδειχθούν οι προσωπικότητες τους χθες και να αποτελέσουν πρότυπο ζωής για το αύριο, για τις νέες γενιές, και ταυτόχρονα να μας ψυχαγωγήσει.
Μια εκδήλωση φτιαγμένη από την Τοπική Κοινότητα Καραβομύλου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σάμης («Ο ΑΙΓΙΑΛΟΣ») γιατί και οι δύο συνδέονται με κοινές μνήμες με την οικογένεια Δανάλη.
Ο πατέρας του Γρηγόρη, Γεώργιος Δανάλης καθηγητής μαθηματικός, αμέσως μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1953 διέγνωσε την εξέλιξη της τοπικής κοινωνίας και συνέβαλε με τον τότε Πρόεδρο Δημήτρη Βιτωράτο τα μέγιστα στην μετεγκατάσταση του οικισμού των Βλαχάτων στην παραλία και την μετονομασία του σε Καραβόμυλος.
Οι δε Σαμικοί με πρωτοβουλίες και θυσίες του Γεωργίου Δανάλη απέκτησαν Γυμνάσιο στο οποίο για πολύ καιρό ο καθηγητής Γεώργιος Δανάλης παρέδιδε αφιλοκερδώς μαθήματα μέχρι αυτό να στηθεί και να λειτουργήσει.
Είναι ιδιαίτερη και μοναδική γιατί είναι αφιερωμένη σε ένα από τα παιδιά της περιοχής των ΠΑΛΙΩΝ ΒΛΑΧΑΤΩΝ, τον αείμνηστο Γρηγόρη Δανάλη την ξεχωριστή μορφή του Ελληνικού Κινηματογράφου.
Ένα αφιέρωμα που θέλει να ξεδιπλώσει και να παρουσιάσει την άγνωστη σε πολλούς, καλλιτεχνική και πολιτιστική δράση του συντοπίτη μας Γρηγόρη Δανάλη, του ανθρώπου που άφησε εποχή στον Ελληνικό κινηματογράφο.
Ο Παύλος Καρούσος ήταν ο κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση.
Παραθέτουμε αποσπάσματα από την ομιλία του.
Γρηγόρης Δανάλης
Γρηγόρης Δανάλης. Ο «Παππούς» του Ελληνικού κινηματογράφου. Όποια από τις παλιές καλές ταινίες του Ελληνικού κινηματογράφου της περιόδου 1950-1974 παρακολουθήσεις, στους συντελεστές της θα υπάρχει πάντα το όνομα Δανάλης. Γρηγόρης Δανάλης, οπερατέρ, διευθυντής παραγωγής, διευθυντής ήχου, Φωτογράφος, Διευθυντής φωτογραφίας.
Μέσα σε αυτές τις υπέροχες νοσταλγικές ταινίες, ψυχαγωγίας και χαράς, του παλιού καλού καιρού, βρίσκεται ένας μεγάθυμος Κεφαλλήνας.
Ένας Σαμικός, ένας συντοπίτης μας.
Σε τούτα τα χώματα είδε το πρώτο φώς της ζωής του και έκανε το πρώτο του βήμα.
Από εδώ, δίπλα στο Ομηρικό σπήλαιο των Νυμφών, όπου άφησαν οι Φαίακες τον Οδυσσέα, στον τελευταίο σταθμό της επιστροφής του στην Ιθάκη, ο Γρηγόρης Δανάλης ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι της ζωής. Κληρονόμος και αυτός της οδυσσειακής περιπλάνησης στον κόσμο.
Τη φλόγα της ιστορίας την έκανε μνήμη. Διότι ο κινηματογράφος είναι μνήμη.
Είναι η καταγραφή της ιστορίας και της ζωής μιας εποχής.
Είναι η τέχνη που ψυχαγωγεί.
Δεν είναι τυχαίο ότι με τον κινηματογράφο της εποχής εκείνης ο Έλληνας οδηγεί την ψυχή του. Με φανερή την αντίθεση των σημερινών εικόνων που προβάλλουν οι δημιουργοί της εποχής μας.
Ο κινηματογράφος είναι τέχνη. Σε κάθε περίπτωση που επικρατεί ο καιροσκοπισμός και η χρηματιστική αντίληψη παράγεται άφθονο τηλεοπτικό «σκουπίδι».
Ο Γρηγόρης Δανάλης υπήρξε ένας μεγάλος Κεφαλλήνας και ένας μεγάλος Κινηματογραφιστής. Η εργασία του άφησε ανεξίτηλο καλλιτεχνικό αποτύπωμα.
Το γεγονός ότι ο Γρηγόρης Δανάλης πέρασε από διαφορετικές θέσεις συντελεστών στην παραγωγή μιας ταινίας, καλλιέργησε το λεπτό ταλέντο της λεπτομέρειας και της δύναμης της εικόνας.
Στη φωτογραφία.
Διέπρεψε ως διευθυντής φωτογραφίας στον Ελληνικό Κινηματογράφο.
Γεννήθηκε το 1916 στα Βλαχάτα (σημερινός Καραβόμυλος) Σάμης. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Εργάστηκε στον Κινηματογράφο ως ηλεκτρολόγος, βοηθός οπερατέρ, βοηθός ηχολήπτη, διευθυντής παραγωγής, αλλά καθιερώθηκε ως φωτογράφος και διευθυντής φωτογραφίας.
Εργάστηκε κυρίως στις κινηματογραφικές εταιρείες ΑΝ-ΖΕΡΒΟΣ και ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ, αλλά και σε μικρότερες εταιρείες παραγωγής ταινιών.
Ξεκίνησε την κινηματογραφική του σταδιοδρομία το 1948, ως τεχνικός και κινηματογραφιστής.
Το 1953 συμμετέχει στην πρώτη του ταινία ως βοηθός φωτογράφος, την «Μαγική Πόλη» του Νίκου Κούνδουρου, τον οποίο είχε γνωρίσει στη Μακρόνησο όπου βρισκόταν συγκρατούμενοι.
Η εργατικότητά του, η ευστροφία και το καλλιτεχνικό του ταλέντο τον αναδεικνύουν. Από τα πρώτα χρόνια της εργασίας του καθιερώνεται στον κινηματογραφικό χώρο.
Το 1956 ως διευθυντής φωτογραφίας γυρίζει την πρώτη του ταινία η "Αρπαγή της Περσεφόνης" σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου.
Το 1962 στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης παίρνει το εθνικό βραβείο φωτογραφίας για τον "Ουρανό" του Τάκη Κανελλόπουλου, σε μια εποχή που ο κινηματογράφος διανύει τις καλύτερες ημέρες του.
Ήταν διευθυντής φωτογραφίας σε πάνω από 80 ταινίες. Σε πολλές από αυτές συνεργάστηκε με τον αδελφό του Συρράκο, φωτογράφο και κινηματογραφιστή.
Η συνεχής του εργασία τον συμπεριέλαβε στα κορυφαία μέλη της κινηματογραφικής οικογένειας. Επί πολλά έτη διετέλεσε μέλος των οργανωτικών επιτροπών του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ενώ την περίοδο 1988-1991 ήταν Διευθυντής του. Ανέλαβε το φεστιβάλ σε περίοδο πλήρους απραξίας και εργάστηκε για την αναβάθμισή του. Πέτυχε πάρα πολλά. Λόγοι υγείας τον υποχρέωσαν να αφήσει τη θέση αυτή νωρίς.
Υπήρξε δραστήριος συνδικαλιστής των σωματείων κινηματογράφου-τηλεόρασης από το ξεκίνημά τους.
Διετέλεσε ιδρυτικό στέλεχος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος Ακροάματος.
Το 1948 υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος της Ένωσης Τεχνικών Ελληνικού Κινηματογράφου και Τηλεόρασης, επί σειρά ετών πρόεδρος, γενικός γραμματέας και επίτιμος πρόεδρός της. Σχεδόν το σύνολο των δικαιωμάτων των κινηματογραφικών τεχνικών κατοχυρώθηκαν επί προεδρίας του.
Πολιτικά δραστηριοποιήθηκε στο χώρο της αριστεράς από νεαρή ηλικία. Από το 1934 ήταν μέλος του ΚΚΕ. Ανέπτυξε δράση κατά την διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά με αποτέλεσμα να φυλακιστεί και να μην αποπερατώσει τις σπουδές του στη νομική σχολή.
Κατά την διάρκεια της Ιταλo-Γερμανο-Βουλγαρικής κατοχής της Ελλάδος, συμμετείχε στην οργάνωση του ΕΑΜ στην Αθήνα. Πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του ΕΑΜ στη Δ. Ελλάδα και στην Κεφαλληνία. Σε κάποια από αυτές το 1944, αναγκάστηκε να περάσει κολυμπώντας από την Ιθάκη, όπου υπήρχε γερμανική κατοχή, στον Αστακό.
Μεταπολεμικά κατά την διάρκεια των Δεκεμβριανών, συνελήφθη και βασανίστηκε. Διεσώθη χάρις στο γιατρό Παπαδημητρίου όπου τον περιέθαλψε για έξι μήνες στο σπίτι του.
Κατά την διάρκεια του εμφυλίου εξορίστηκε στην Ικαρία και την Μακρόνησο. Αποφυλακίστηκε το 1952 λόγω ανηκέστου βλάβης της υγείας του.
Είχε το παρατσούκλι «Παππούς». Πολλοί νόμιζαν ότι προερχόταν από την πληθωρική γενειάδα του, αλλά η έρευνα έδειξε ότι κόλλησε το παρατσούκλι όταν γεννήθηκε το πρώτο παιδί της κόρης του Βρισηίδας, ο Θανάσης και πειράζοντάς τον οι συνάδελφοί του στα συνεργεία, του κόλλησαν το παρατσούκλι παππούς, που ταίριαζε με την μακριά πάντα γενειάδα του. Έμεινε πλέον στην ιστορία ως ο «παππούς του Ελληνικού κινηματογράφου».
Η τεχνική του τον ανέδειξε στους κορυφαίους του κινηματογράφου. Σε αυτόν ανήκει η τεχνική του traveling (τράβηγμα εν κινήσει). Χαρακτηριστικά αναφέρεται το εξής γεγονός.
Ένα βράδυ στο στούντιο, του επάνω ορόφου του κινηματογράφου Παλλάς στον Πειραιά, όταν δούλευε με τον Ζερβό, έβαλαν τη μηχανή πάνω σε μια κουρελού και τραβώντας την έκαναν το πρώτο αυτοσχέδιο traveling του Ελληνικού κινηματογράφου και ίσως του παγκόσμιου.
Βραβεύθηκε από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών (ΕΕΕ) και από την Πανελλήνια Ένωση Θεάματος και Ακροάματος (ΠΟΘΑ) για την συνολική του προσφορά στον πολιτισμό και στον κινηματογράφο.
Ήταν υπεύθυνος φωτογραφίας στην ταινία με τον τίτλο «Τραγωδία» (1954) του Νίκου Κούνδουρου η οποία αναφέρεται στους σεισμούς της Κεφαλληνίας και στην πυρκαγιά του ακολούθησε το σεισμό στη Ζάκυνθο. Η ταινία αυτή παραδόθηκε στο Υπουργείο Προεδρίας, αλλά με εντολή της Κυβέρνησης απαγορεύτηκε η προβολή της και από τότε αγνοείται η τύχη της.
Απεβίωσε το 1993 σε ηλικία 77 ετών.
Ήταν παντρεμένος με την Ναξιώτισσα Κούλα Μαντζιάκου.με την οποία απέκτησε μία κόρη την Βρισηίδα, καταξιωμένη σκηνοθέτη, που συνεχίζει το έργο του.
Στο σημείο αυτό θέλω να σας αναγνώσω τη δήλωση του Νίκου Κούνδουρου. Ο Νίκος Κούνδουρος υπήρξε φίλος και συνεργάτης του Γρηγόρη Δανάλη και είναι ο χορηγός της σημερινής μας ταινίας. Σ' αυτήν ο Γρηγόρης Δανάλης εμφανίζεται και σαν ηθοποιός.
ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΡΗΓΟΡΗ ΔΑΝΑΛΗ
«Την πρώτη μου ταινία, όταν ελευθερώθηκα από το Μακρονήσι, την γύρισα με φίλους που είχα γνωρίσει στην εξορία, το Δανάλη και όλους τους άλλους τεχνικούς. Έτσι γνώρισα τον Δανάλη.
Ο Γρηγόρης Δανάλης ήταν φίλος μου, ήταν συνεργάτης, ήταν ηλεκτρολόγος, ήταν οπερατέρ-καμεραμάν.
Ήταν άσχημος, καθώς ο ίδιος δεν φρόντιζε ποτέ να απαλλαγεί από ένα παλτό που έφτανε στον αστράγαλο και κρεμόταν άχαρο στα δύο του χέρια.
Ήταν όλα τα παραπάνω και χωρίς να κάνει τίποτε για να κατακτήσει τους άλλους ήταν πάντοτε το κεντρικό πρόσωπο.
Μου παραστάθηκε από τον πρώτο καιρό που τον γνώρισα και με βοήθησε να τα βγάλω πέρα. Εγώ, ένας πρωτάρης με τον περίεργο κόσμο του κινηματογράφου. Τον θυμάμαι να κουβαλάει μόνος του, την ασήκωτη μηχανή Ντεμπρί και τις ακόμα πιο ασήκωτες μπαταρίες.
Ψύχραιμος πάντα. Πρώτος και έσχατος στο συνεργείο. Ήρεμος και πειστικός, στη διαφωνία και στους καυγάδες των συντρόφων.
Τώρα που τον φέρνω στο μυαλό μου, την αδύνατη ασκητική φιγούρα του και μια λαϊκή αρχοντιά, που από μόνη της όριζε το σεβασμό, τόσο των αφεντικών, όσο και των τεχνικών ενός κινηματογραφικού συνεργείου».
Αθήνα 5.7.2011
Ο Γρηγόρης Δανάλης εργάστηκε στις παρακάτω ταινίες:
Ως κινηματογραφιστής (τεχνικός), φωτογράφος και Διευθυντής φωτογραφίας:
Γυναικοκρατία (1973), Η Τελευταία Άνοιξη (1972), Το Ξενοδοχείο των Διεφθαρμένων (1972), Αγάπησα μιαν Άγνωστη (1970), Η Λιτανεία των Ηρώων (1970), Ο Ντιρλαντάς (1970), Όμορφες Μέρες (1970), Τα Αδέλφια ορκίστηκαν Εκδίκηση (1970), Το Όνειρο της Κυριακής (1970), Η Δίκη ενός Αθώου (1969), Ο Αντάρτης του Βάλτου (1969), Στο Δάσκαλό μας... με Αγάπη (1969), Τα Κορόϊδα, η Βαλίτσα μου κι Εγώ (1969), Ο Μπούφος (1968), Οικογένεια Χωραφά (1968), Δάκρυα Οργής (1967), Κολωνάκι Διαγωγή Μηδέν (1967), Ο Κόσμος Τρελλάθηκε... (1967), Πέντε Γυναίκες για έναν Άνδρα (1967), Το Κορίτσι της Οργής (1967), Το Πλοίο της Χαράς (1967), Γεύση από Έρωτα (1966), Ενα Καράβι Παπαδόπουλοι (1966), Να Ζη Κανείς ή να μη Ζη; (1966), Οι Ένοχοι (1966), Το Σπίτι των Ανέμων (1966), Φίφης ο Ακτύπητος (1966), Φουσκοθαλασσιές (1966), Άγγελοι Χωρίς Φτερά (1965), Γλυκειά, Γλυκειά μου Αγάπη (1965), Εγκατάλειψη (1965), Εξιλέωσις (1965), Η Ζωή μου Ανήκει σε Σένα (1965), Κλαίω και σ` Αναζητώ (1965), Τα Δίχτυα της Ντροπής (1965), Το Μπλόκο (1965), Υιέ μου... Υιέ μου (1965), Αμφιβολίες (1964), Διωγμός (1964), Ο Αριστείδης και τα Κορίτσια του (1964), Τα 201 Καναρίνια (1964), Μεσάνυχτα στη Βίλλα Νέλλη (1963), Ο Αδελφός Άννα (1963), Ο Άσωτος (1963), Συντρίμμια της Ζωής (1963), Το Μεγάλο Μυστικό (1963), Τρελλοί Πολυτελείας (1963), Εξομολόγησις μιας Μητέρας (1962), Λαφίνα (1962), Ο Λουστράκος (1962), Ο Χρυσός και ο Τενεκές (1962), Ουρανός (1962), Τα Χριστούγεννα του Αλήτη (1962), Το Ματωμένο Πέπλο (1960), Ένας Ήρωας με Παντούφλες (1958), Η Λίμνη των Πόθων (1958), Μια Λατέρνα μια Ζωή (1958), Ο Λεφτάς (1958), Ο Φανούρης και το Σόι του (1957), Όπου Φτώχεια και Φιλότιμο (1957), Η Αρπαγή της Περσεφόνης (1956).
Ως Διευθυντής ήχου: Η Εβδόμη Μέρα της Δημιουργίας (1966), Ο Μπαμπάς Εκπαιδεύεται (1953).
Ως διευθυντής παραγωγής: Στρατιώτες Δίχως Στολή (1960), Η Λίζα το 'σκασε (1959), Σαρακατσάνισσα (1959), Τζιπ Περίπτερο κι Αγάπη (1957).
Ως παραγωγός: Με τη Φλόγα της Ειρήνης (1982).
Ως ηθοποιός: Μαγική Πόλη (1954), Πύργος των Ιπποτών, Τα 4 σκαλοπάτια, Λούφα και Παραλλαγή (1984), Μινόρε της Αυγής.
Τα Εόρτια Σάμης, που ξεκίνησαν το 1994, στηρίχθηκαν σε μια ιδέα που είχε καταθέσει στα παιδιά της Σάμης σε ανύποπτο χρόνο ο Γρηγόρης Δανάλης, «κάντε κάτι για τον τόπο σας .», τους είχε πει.
Τα Εόρτια Σάμης, στην διάρκεια των 17 χρόνων, καθιερώθηκαν ως ο διαχρονικός πολιτιστικός θεσμός της Κεφαλληνίας, που άντεξαν στον χρόνο.
Φέτος αποφασίστηκε ο Γρηγόρης Δανάλης να είναι το τιμώμενο πρόσωπο.
Για το λόγο αυτό τα Εόρτια Σάμης έχουν αποφασίσει την διοργάνωση το χειμώνα Κινηματογραφικής Εβδομάδας με τις καλύτερες ταινίες.
Για τη συγκέντρωση του υλικού θέλω να ευχαριστήσω τον Νίκο Κούνδουρο, την Βρισηίδα Δανάλη και το Ζήσιμο Βαγγελάτο.
Θέλω ακόμη να ευχαριστήσω θερμά, την Οργανωτική Επιτροπή για την τιμή που μου έκαναν να παρευρίσκομαι για μια ακόμη φορά στα Εόρτια Σάμης και να τιμώ την πατρίδα μου. Ιδιαιτέρως θέλω να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο του Συλλόγου κο Γιώργο Αποστολάτο και το μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής Ζήσιμο Βαγγελάτο.
- Εισέλθετε στο σύστημα ή εγγραφείτε για να υποβάλετε σχόλια
