"ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΕΟΣ" ή Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΜΑΘΕΙΑ

Στο διαδίκτυο, είτε ως ανάρτηση είτε ως pps, κυκλοφορούν οι "Διδακτικές ιστορίες από την αρχαία Ελλάδα για το “χρέος”.

Βασίζονται, κυρίως, στο βιβλίο του Jacques Attali "Παγκόσμια κατάρρευση σε 10 χρόνια;".

O Jacques Attali στο βιβλίο του συσκοτίζει και αποκρύπτει. Η απόπειρα του είναι να δείξει πως το χρέος είναι κάτι παλιό και "φυσικό", οπότε δεν πρέπει να αμφισβητείται.
Η ουσία του προβλήματος  δεν βρίσκεται στο χρέος, αλλά στη "φύση" του νομίσματος, την οποία ο Αριστοτέλης ορίζει με περισσή σαφήνεια. Πρόκειται για κατά συνθήκη γεγονός και όχι κατά φύσιν. Το χρέος έχει να κάμει με αυτό που νόμιζαν(νόμισμα) πως πρέπει να χρησιμοποιούν στις ανταλλακτικές τους σχέσεις. Όπως το νόμισμα, έτσι και το χρέος είναι κάτι που νομίζουμε πως υπάρχει. Ένα "κατά συνθήκην" ψεύδος.
Η φύση του νομίσματος από την αρχαιότητα ως σήμερα έχει αλλάξει και ως εκ τούτου και το χρέος. Το προνόμιο της πόλης ή του βασιλιά ή του κράτους έχει γίνει προνόμιο των τραπεζιτών. Κι εκεί βρίσκεται όλη η ουσία του προβλήματος. Γιατί;
Η επιλεκτική αναφορά του κ. Ατταλί σε ιστορικά γεγονότα είναι τουλάχιστον επιδερμική.
Ενδεικτικά:
1. Ενώ μιλά για την ίδρυση των πρώτων "δημόσιιων ταμείων", για τη διαχείριση του δημόσιου χρέους στις ιταλικές πόλεις στον 13ο αιώνα, δεν αναφέρει πως η πρώτη  έκδοση κρατικών ομολόγων έγινε στη Φλωρεντία, για να καλυφθούν πολεμικές ανάγκες. Και υποτίθεται πως έγινε για το καλό των πολιτών: Αντί το δημοκρατικό πολίτευμα να φορολογίσει τους πολίτες, ζήτησε από αυτούς δάνειο, εκδίδοντας χρεόγραφα. Αυτό έγινε γιατί "νόμιζαν" - είχαν επιλέξει διαχρονικά - το νόμισμα πρέπει να είναι μέταλο. Σήμερα, που το νόμισμα είναι χαρτί, κέρμα ή λογιστική εγγραφή, τι νόημα έχει να διατηρείται η έκδοση κρατικών ομολόγων αντί της έκδοσης χρήματος; Τότε, τα μέταλλα ήταν δυσεύρετα και ευτυχείς ήταν οι κάτοχοι ορυχείων. Έχει υποτιμηθεί, τα μέγιστα, ο ρόλος των μεταλλείων του Λαυρίου και του Παγγαίου όρους, στην εμπορική και πολεμική ισχύ των Αθηναίων  και της Μακεδονίας. Όπως έχει υποτιμηθεί ο ρόλος που έπαιξε στην οικιστική και εμπορική επέκταση των ελλήνων σε όλη τη Μεσόγειο και ακόμα παραπέρα, η εφεύρεση του μεταλλικού νομίσματος, που συνέβη τον 7ο αιώνα στην Μικρά Ασία. Η αρχαία Ελλάδα ήταν η πρώτη χρηματιστική οικονομία.

Για την ιστορία, η έκδοση χρεογράφων, αντί νομίσματος, οδήγησε σε κατάρρευση την δημοκρατία της Φλωρεντίας, επειδή η δύναμη πέρασε στα χέρια των ισχυρότερων δανειστών της, που ήταν οι Μέδικοι. Κάθε παραλληλισμός με το σήμερα, δεκτός.
2. Ενώ έχει για τίτλο "Το δημόσιο χρέος στον πυρήνα της γένεσης των ΗΠΑ" , πάλι μας τα λέει μισά. Στην εξιστόρηση του, υπερασπίζεται την αναγκαιότητα του χρέους και αποκρύπτει, αν και προκύπτει από τα μισόλογα του, πως ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ είχε αιτία την απαγόρευση έκδοσης χρήματος στις αποικίες, από την Αγγλία. Χωρίς τη χρήση της λίρας η Αυτοκρατορία δεν θα μπορούσε να μαζέψει φόρους από τις αποικίες. Αφορμή και όχι η αιτία ήταν η φορολογία του τσαγιού, η οποία ακολούθησε την απαγόρευση. 

Τέλος, ο τίτλος της "ιστορίας 3" είναι λάθος.
Η φράση "κοπή νομίσματος χωρίς αντίκρυσμα" είναι άνευ νοήματος. Η έννοια αυτή εμφανίζεται για πρώτη φορά στο τέλος του Μεσαίωνα στη Βενετία και τις άλλες ιταλικές πόλεις, και έχει να κάνει με τα "αποδεικτικά έγγραφα", που εξέδιδαν οι χρυσοχόοι έναντι κατάθεσης χρυσού ή νομισμάτων. Αυτά τα "αποδεικτικά έγγραφα" άρχισαν να εκδίδονται, χωρίς αντίκρυσμα σε κατάθεση, όταν οι χρυσοχόοι είδαν πως μπορούν να το κάνουν, αφού οι καταθέτες δεν ζητούσαν όλοι μαζί και ταυτόχρονα, ανάληψη καταθέσεων. Έτσι ξεκίνησε το σημερινό τραπεζικό σύστημα και από την banka (πάγκο) των χρυσοχόων και των αργυραμοιβών, προκύπτει η ονομασία bank.
H μείωση του βάρους και η αντικατάσταση του με ελαφρότερα ή φτηνότερα κέρματα ήταν γενική πραχτική, αφού νόμιζαν, είχαν αποδεχτεί, χρήμα να είναι μόνο κάποιο μέταλλο. Το νόμισμα ήταν μέταλλο, έστω μικρότερης αξίας. Η διαδικασία υποτίμησης του νομίσματος, επί πολλούς αιώνες γινόταν με τη μείωση του βάρους ή την "νόθευση" με φτηνότερα μέταλλα. Π.χ., το Βυζάντιο, αλλά και σχεδόν όλα τα βασίλεια του πλανήτη, χρησιμοποιούσαν αυτή τη μέθοδο, σε δύσκολους καιρούς. Ως εκ τούτου, η απομόνωση ενός περιστατικού, προσπαθεί να οδηγήσει στο ίδιο συμπέρασμα με αυτό που όλοι οι πολιτικοί και τραπεζίτες επιδιώκουν, σήμερα: Την μη αμφισβήτηση του χρέους, αφού είναι αναγκαίο και φυσικό γεγονός.
Αυτό που αποκρύπτει η "διδακτική" ιστορία είναι πως η διαχείριση του χρήματος ήταν υπόθεση του δήμου των αθηναίων!  Είναι χαρακτηριστική του τρόπου , η απόφαση, με προτροπή του Θεμιστοκλή, να μη λάβουν 10 τάλαντα ο καθε πολίτης, αλλά να διατεθούν για την κατασκευή στόλου, ο οποίος οδήγησε, τελικά, στη συντριβή των Περσών. Η απόφαση για "κίβδηλα" νομίσματα ήταν απόφαση του δήμου των Αθηναίων και όχι κάποιου κράτους ή άλλης εξουσίας. Είναι χαρακτηριστικό του τρόπου απόκρυψης και η παγίδα μέσα στην οποία βρισκόμαστε, η φράση στο ίδιο θέμα, όπου παρουσιάστηκε ως κείμενο και όχι με τη μορφή pps:
"Μετά την αποτυχία της Σικελικής Εκστρατείας το 413 π.Χ. η Αθήνα βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Οι αποστασίες πολλών συμμάχων και η συνακόλουθη κατάργηση του συμμαχικού φόρου περιορίζουν τα έσοδά της. Παράλληλα, η αυτομόληση των δούλων των μεταλλείων του Λαυρίου στο στρατόπεδο των Λακεδαιμονίων στη Δεκέλεια συρρικνώνει τα αποθέματα σε άργυρο. Ετσι το 407 η Αθήνα αναγκάστηκε να κόψει χρυσά νομίσματα και ένα χρόνο αργότερα τέθηκαν σε κυκλοφορία υπόχαλκα, δηλαδή κέρματα με αργυρό περίβλημα και χάλκινο πυρήνα".
Η Αθήνα ήταν οι Αθηναίοι. Έχει πολύ μεγάλη σημασία, όπως τότε, έτσι και σήμερα: Ποιος αποφασίζει; Τότε, για να πούν "Κόρινθος" έλεγαν "Κορίνθιοι". Για να πούν "Αθήνα" έλεγαν "Αθηναίοι". Κι όταν έλεγαν "η Πόλις" δεν εννοούσαν τα κτήρια, αλλά τους "πολίτες".

Έχει υποτιμηθεί ο ρόλος των ορυχείων αργύρου και χρυσού στο Λαύριο και το Πάγγαιο Όρος στην εμπορική και πολεμική ισχύ των Αθηναίων και των Μακεδόνων. Επίσης, έχει υποτιμηθεί, τα μέγιστα, η εφεύρεση μεταλλικών νομισμάτων, που συντελέστηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. στη Μικρά Ασία, στην οικονομική, πολιτική, πολιτισμική και φιλοσοφική  εξέλιξη των αρχαίων ελλήνων και στην οικιστική και εμπορική επέκταση τους σε όλη τη Μεσόγειο και ακόμα πιο πέρα. Η αρχαία Ελλάδα ήταν η πρώτη χρηματιστική οικονομία και αυτό διατηρήθηκε ως και τα χρόνια του Βυζαντίου. Παρέμεινε μια βαθιά ανθρωποκεντρική πολιτεία, επειδή η διαχείριση του χρήματος ήταν υπόθεση της πόλης, των πολιτών. Και στις μοναρχικές περιόδους, η κεντρική εξουσία αναγνώρισε, σεβάστηκε και διατήρησε την αυτονομία των πόλεων, επιδιώκοντας  μόνο ένα μερίδιο του πλούτου, μέσω της φορολογίας. Ακόμα και στα χρόνια της Οθωμανικής κατοχής, τα ορυχεία αργύρου στα μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής, ιδιοκτησία του Σουλτάνου,  εκμεταλλεύονταν οι κάτοικοι, αποδίδοντας τη συμφωνημένη ποσότητα αργύρου στην Πύλη. Κάθε σύγκριση με την σημερινή παράδοση των ορυχείων της Χαλκιδικής σε ξένους και την καταστροφή ορυκτού και φυσικού πλούτου είναι θεμιτή.
Βεβαίως, λίγα χρόνια μετά τα "κίβδηλα νομίσματα", οι Αθηναίοι, δημοκρατικά, αποφάσισαν την παράδοση της εξουσίας στους "τριάκοντα τυράννους". Αυτό έχουμε κάμει και εμείς. Αναλογικά με τον πληθυσμό της γης, οι τύραννοι, σήμερα, είναι λιγότεροι.

Το γιατί γράφεται έτσι η ιστορία είτε από τον Ατταλί είτε από άλλους, φαίνεται και από το κεφάλαιο του βιβλίου του "τα 12 διδάγματα της ιστορίας του χρέους", κατά τον κ. Ατταλί. Πρέπει όλα να οδηγούν τους λαούς στον ίδιο τρόπο σκέψης και ιδού ο τίτλος του πρώτου "μαθήματος", όπως ακριβώς το γράφει, και το οποίο συνηγορεί στα όσα έγραψα:
"ΠΡΩΤΟ ΜΑΘΗΜΑ:Το δημόσιο χρέος είναι μια απαίτηση της σημερινής γενιάς, έναντι των επομένων, οι οποίες τελικάπάντα το εξοφλούν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο".
Με άλλα λόγια: "Παιδί μου κάτσε φρόνιμα και πλήρωνε. Είναι θέλημα Θεού".
Τα υπόλοιπα "μαθήματα" του κυρίου Ατταλί είναι μια διδασκαλία απόκρυψης της αλήθειας.

Γιατί το χρήμα να είναι ιδιωτική υπόθεση και ποιος, τελικά, πρέπει να  αποφασίζει για τις ζωές μας και κατ΄επέκταση για το χρήμα, το χρέος και το είδος του πολιτεύματος, της συμπολιτείας,  που θέλουμε να έχουμε;
Από την άκρα αριστερά ως την άκρα δεξιά, οι ηγέτες του πλανήτη έχουν απαντήσει.
Εμείς θα δώσουμε την ίδια απάντηση, διανέμοντας "διδακτικές" ιστορίες αμάθειας; 

ΣΗΜ: Ο Ζακ Ατταλί επί 10 χρόνια, από το 1981 ως το 1991 ήταν σύμβουλος του Γάλλου Προέδρου Φρανσουά Μιτεράν. Το 1991 έγινε ο πρώτος πρόεδρος της ΕυρωπαικήςΤράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, με έδρα στο Λονδίνο, του οικονομικού οργανισμού που ίδρυσαν οι δυτικοευρωπαικές κυβερνήσεις για να υποστηρίξουν τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης κατά τη μετάβαση τους σε καθεστώς "ελεύθερης" οικονομίας.

(οι εικόνες είναι έργο του Δον ΨΥΧΩΤΗ)