Η "σοσιαλιστική" διεθνής του κ. Παπανδρέου - Αίγυπτος: ο ιός της εξέγερσης εξαπλώνεται

Γράφει η Jaquou Utopie

«Μουμπάρακ, η Σαουδική Αραβία σε περιμένει»… είναι ένα από τα  συνθήματα που δονούν την τελευταία εβδομάδα τους δρόμους της Αιγύπτου, συνδέοντας έτσι άμεσα το παράδειγμα της πτώσης κι φυγής του δικτάτορα της Τυνησίας Μπεν Αλί με την ελπίδα και την εξέγερση που φαίνεται να έφτασε στην Αίγυπτο. Τα γεγονότα της Τυνησίας φαίνεται πως έπαιξαν καταλυτικό ρόλο, μιας και ήδη από τις τελευταίες μέρες του καθεστώτος Μπεν Άλι οι Αιγύπτιοι είχαν ξεκινήσει τις διαδηλώσεις αλληλεγγύης προς τους Τυνήσιους, που μετατράπηκαν σιγά και σταθερά σε διαδηλώσεις αμφισβήτησης της δικής τους αυταρχικής κυβέρνησης. Είναι φανερό ότι ο ήταν ο καταλύτης που έκανε εκατομμύρια ανθρώπους να πιστέψουν ότι έχουν τη δύναμη να ανατρέψουν αυτό που μοιάζει να είναι η ακλόνητη εξουσία, το καθεστώς.

Ο πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ βρίσκεται στο τιμόνι της Αιγύπτου τα τελευταία σχεδόν 30 χρόνια, από το 1982, αποτελώντας έναν ισχυρό σύμμαχο στην περιοχή για τις ΗΠΑ και παίζοντας τον διαμεσολαβητή στη σχέση Ισραήλ και Παλαιστινίων, ουσιαστικά κράτος σύμμαχος της Ουάσινγκτον , απαραίτητο για τη διατήρηση της ισορροπίας τρόμου στη Μέση Ανατολή ώστε το Ισραήλ να μη βρεθεί ξαφνικά απολύτως απομονωμένο. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο ότι η ετήσια στρατιωτική βοήθεια στην Αίγυπτο από τις ΗΠΑ φτάνει τα 1.3 δισεκατομμύρια δολάρια, ένας αριθμός αστρονομικός, που μαζί με το ποσό που λαμβάνει το Ισραήλ φτάνει στο 20% των χρημάτων που προσφέρει η Ουάσιγκτον σε όλο τον πλανήτη. Η στενή αυτή σχέση της Αιγύπτου με τις ΗΠΑ είναι και ο κύριος λόγος που τις τελευταίες μέρες, με την εξέγερση να εξαπλώνεται στην χώρα,  ο πρόεδρος Ομπάμα κάνει εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση και πριν από λίγες ώρες η υπ. Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον με καθυστέρηση δεκαετιών έκανε έκκληση για «σεβασμό των δημοκρατικών δικαιωμάτων».

Σε μια ουσιαστικά στρατιωτικοποιημένη χώρα, με τις δυνάμεις ασφαλείας κάθε είδους (αστυνομία και στρατό) να είναι δυσανάλογο ποσοστό του πληθυσμού στον αντίποδα βρίσκεται η εξαθλίωση. Στην Αίγυπτο των 81 εκατομμυρίων κατοίκων , το 60% είναι κάτω των 30 ετών και από αυτούς το 90% άνεργοι, το 40% ζει με λιγότερα από 2 δολάρια την ημέρα και το 1/3 είναι αναλφάβητοι. Οι μισθοί στην χώρα σημειώνουν συνεχή πτώση τα τελευταία χρόνια ενώ στον αντίποδα οι τιμές των προϊόντων πρώτης ανάγκης σημειώνουν συνεχή άνοδο. Στη χώρα έχουν εφαρμοστεί ,(τι πρωτότυπο!) οι πολιτικές που συμφωνήθηκαν με το ΔΝΤ και της Παγκόσμια Τράπεζα, μοτίβο που  επαναλαμβάνεται πλέον και που με την προσθήκη ενός απολυταρχικού καθεστώτος, είτε υπό έναν προσχηματικό δημοκρατικό μανδύα είτε όχι,  οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε εξαθλίωση ολόκληρους πληθυσμούς. Στην Αίγυπτο το σύνθημα των ισχυρών έκανε λόγο για μία «νέα Αίγυπτο» που καταδίκασε σε πείνα το 10% του πληθυσμού, εφαρμόζοντας τις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και βέβαια μειώνοντας τον δημόσιο τομές, ξεπουλώντας μεγάλο του κομμάτι. Τα τελευταία δέκα χρόνια τα κύματα ιδιωτικοποιήσεων από τις κυβερνήσεις ακολουθούν το ένα το άλλο. Όλο αυτό το περιβάλλον είχε ως αποτέλεσμα από το 2004 και μετά μεγάλοι εργατικοί αγώνες να ξεσπάσουν σε πολλούς τομείς της βιομηχανίας της Αιγύπτου, αγώνες που εμφανίστηκαν με τέτοια ένταση μετά από πολλές δεκαετίες και που άγγιξαν και τον ιδιωτικό τομέα όπως και αγροτικοί αγώνες. Όμως τίποτε δεν είχε μέχρι τώρα την ένταση και έκταση της τελευταίας εβδομάδας…

Το εκρηκτικό ντόμινο αντιδράσεων χρειαζόταν μόνο ένα σπρώξιμο για να ξεκινήσει, και φαίνεται ότι αυτό δόθηκε από τις εξελίξεις στην Τυνησία. Και αν πριν δύο χρόνια οι μεγάλες εργατικές απεργίες που έγιναν στην Αίγυπτο δεν είχαν παρά μικρά και αποσπασματικά αποτελέσματα, άφησαν πίσω τους  μορφές οργάνωσης  όπως το «Κίνημα της 6^ης Απριλίου» που φαίνεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στο κίνημα νέων, ανέργων και εργαζόμενων που τις τελευταίες μέρες έχει ξεχυθεί στους δρόμους όλων των μεγάλων πόλεων της Αιγύπτου απειλώντας ουσιαστικά το καθεστώς. Ορισμένοι συνδικαλιστές μάλιστα κατάφεραν να θέσουνε ένα ελάχιστο πλαίσιο διεκδικήσεων –μίλησαν για αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς, επιδόματα ανεργίας, δημοκρατικά δικαιώματα, συνταγματικές μεταρρυθμίσεις—σαν η μόνη οργανωμένη δύναμη που εμφανίζεται στο προσκήνιο. Και με το πέρασμα της εβδομάδας οι διεκδικήσεις φαίνεται πως πήραν συνολικότερα χαρακτηριστικά, φτάνοντας πλέον να περιλαμβάνουν την διάλυση της κυβέρνησης όπως και τον αποκλεισμό της οικογένειας Μουμπάρακ από τη διεκδίκηση εξουσίας (μιας και ο ιός Μουμπάρακ φαίνεται να προαλείφεται για διάδοχος του πατέρα).

Ολόκληρη την εβδομάδα που πέρασε σημαδεύτηκε από διαδηλώσεις εκατοντάδων χιλιάδων σε πόλεις σε όλη τη χώρα,  με αποκορύφωμα αυτή της Παρασκευής,  της «Μέρα της Οργής» που συντάραξε όλη την Αίγυπτο. Από το Κάιρο και την Αλεξάνδρεια, μέχρι το Σουέζ, το Πορτ- Σαίντ, την Ντιμγιάτ οι διαδηλωτές κατέστρεψαν γραφεία του κόμματος Μουμπάρακ και μάλιστα πυρπόλησαν τα κεντρικά γραφεία στο Κάιρο, κατέλαβαν αστυνομικά τμήματα, έσπασαν τον αστυνομικό  κλοιό καταλαμβάνοντας την συμβολική Πλατεία Απελευθέρωσης και πολιόρκησαν το Ραδιοτηλεοπτικό Μέγαρο στο Κάιρο όπως και το υπουργείο εξωτερικών. Και όλα αυτά σε ένα πρωτοφανές σκηνικό καταστολής από το καθεστώς που έχει ήδη οδηγήσει σε νεκρούς (7 επιβεβαιωμένοι μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές), εκατοντάδες τραυματίες και χιλιάδες συλλήψεις και είχε προαναγγελθεί από τον υπουργό εσωτερικών της χώρας όταν είχε κάνει λόγο για χρήση «αποφασιστικών μέτρων». Πλαστικές και πραγματικές σφαίρες, χιλιάδες δακρυγόνα ακόμα και την ώρα της προσευχής, άύρες και βία χωρίς προηγούμενο φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε. Το καθεστώς κατέφυγε μέχρι και στην προληπτική φίμωση διαδικτύου αλλά και κινητής τηλεφωνίας, ρίχνοντας τα δίκτυα, ώστε να αποτρέψει την αυθόρμητη οργάνωση των διαδηλώσεων ενώ δεν δίστασε να καταφύγει στην απαγόρευση κυκλοφορίας και την κάθοδο του στρατού στους δρόμους. Η διαταγή απαγόρευσης κυκλοφορίας στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία, τις τελευταίες ώρες χιλιάδες διαδηλωτές συνεχίζουν να βρίσκονται στους δρόμους του Καΐρου , της Αλεξάνδρειας και αλλού και σε πολλές περιπτώσεις αναφέρεται ότι υποδέχονται στους δρόμους τα στρατεύματα με αγκαλιές και το σήμα της νίκης. Φαίνεται ότι η πλευρά που θα διαλέξει και ο ρόλος που θα παίξει ο στρατός θα είναι καθοριστικός με τις φήμες να εξαπλώνονται και άλλες να κάνουν λόγο για στρατιώτες που αγκαλιάζονται με διαδηλωτές και άλλες να μιλούν για άρματα μάχης που άνοιξαν πυρ. Ίδιες σκηνές περιγράφονται και για τους αστυνομικούς.

Σε αυτό το σκηνικό οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας κάνουν προσπάθεια να παίξουν κεντρικό και πυροσβεστικό ρόλο. Ο Χόσνι Μουμπάρακ καταφεύγει στην εξουσία του προσπαθώντας να τη διατηρήσει με τη χρήση ωμής καταστολής ενώ ακόμα και μέλη του κόμματός του (Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα, NDP) τον καλούν να κάνει «μεταρρυθμίσεις χωρίς προηγούμενο» για να αποφύγει μία «επανάσταση». Ο Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι, πρώην επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ο άνθρωπος που δεν βρήκε πυρηνικά στο Ιράκ και ξηλώθηκε από τους Αμερικανούς από προϊστάμενος της επιτροπής)  και κάτοχος του Νόμπελ Ειρήνης από το 2005, επέστρεψε στην Αίγυπτο την Πέμπτη από τη Βιέννη δηλώνοντας ότι «η επιθυμία του Αιγυπτιακού λαού για αλλαγή θα πρέπει να γίνει σεβαστή». Ο Μπαραντέι ηγείται  ομάδας μεταρρυθμιστών, όμως η επιρροή του στον λαό της Αιγύπτου είναι προς το παρόν μικρή. Με το δεδομένο αυτό συμμετείχε στη διαδήλωση της Παρασκευής όπου έζησε και ο ίδιος την αστυνομική βία, και φαίνεται ότι βρίσκεται πια περικυκλωμένος στο σπίτι του. Από την άλλη η μεγαλύτερη αντιπολιτευτική δύναμη, το ισλαμικό κόμμα της Αδελφότητας των Μουσουλμάνων, έχοντας κρατήσει αποστάσεις για μέρες από τις κινητοποιήσεις δήλωσε τη συμμετοχή της στη «Μέρα της Οργής», τη στιγμή που 20 τουλάχιστον μέλη της έχουν συλληφθεί την τελευταία εβδομάδα, ανάμεσά τους και 5 πρώην μέλη του κοινοβουλίου όπως και 5 μέλη του πολιτικού της γραφείου.  Ο φόβος όμως μίας ισλαμικής στροφής στην πολιτική σκηνή της Αιγύπτου, που με τα τελευταία δεδομένα του Λιβάνου θα απομονώσει εντελώς το Ισραήλ στην περιοχή είναι κι αυτός που κάνει τη διεθνή κοινότητα να στηρίζει με την σιωπή της και τις παραινέσεις τις το καθεστώς Μουμπάρακ:

«Οπως η Αίγυπτος του Νάσερ πυροδότησε αλλεπάλληλα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα στις περισσότερες αραβικές χώρες που σάρωσαν την αποικιοκρατία, έτσι και τώρα μια ισλαμιστική Αίγυπτος θα οδηγήσει σε επικράτηση ισλαμικών καθεστώτων σε πληθώρα αραβικών κρατών, αλλάζοντας ριζικά τους πολιτικούς συσχετισμούς δυνάμεων», γράφει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Δελαστίκ στο «Έθνος»

Με την ειρωνεία του γεγονότος να παραμένει, το κόμμα του Χόσνι Μουμπάρακ να είναι το δεύτερο κόμμα – μέλος που φέρνει σε δύσκολη θέση τη Σοσιαλιστική Διεθνή του προέδρου Γ. Α. Παπανδρέου  τον τελευταίο μήνα, και την Ευρώπη να κάνει εκκλήσεις για υιοθέτηση  πολιτικών μεταρρυθμίσεων κρίνοντας τα αιτήματα των διαδηλωτών δίκαια, αλλά και καταδικάζοντας τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται, η διεθνής κοινότητα των εκμεταλλευτών της περιοχής παρακολουθεί πανικόβλητη την «αποσταθεροποίηση» να εξαπλώνεται. Ήδη στην Ιορδανία και την Υεμένη χιλιάδες έχουν βγει στους δρόμους επικαλούμενοι το παράδειγμα της Τυνησίας, κι αν οι αφορμές φαίνονται διαφορετικές, οι κοινωνικές ανισότητες που βασιλεύουν στην περιοχή κάνουν την αιτία κάτι παραπάνω από φανερή… και το σκηνικό ρευστό και αβέβαιο.

 

φωτογραφία του Γιάννη Μπεχράκη