Κάτι αλλάζει

πηγή protagon.gr

Είχα υποσχεθεί ότι το επόμενο άρθρο μου θα απαντούσε το ερώτημα: Αν η Πρόταση που έχουμε καταθέσει με τον Stuart Holland (πρώτα εδώ στο protagon.gr - βλέπε εδώ και εδώ) για την αναχαίτιση της Κρίσης στην ευρωζώνη είναι σε σωστή κατεύθυνση (όπως, προφανώς, εμείς θεωρούμε), τότε γιατί δεν εισακούγεται;

Εκεί που ετοιμαζόμουν να συγγράψω την εξήγησή μου, κάτι άλλαξε. Κατ' αρχάς, ο πρωθυπουργός σε μια ομιλία γεμάτη από τις συνηθισμένες ανακολουθίες που η κυβέρνηση αναμασά από τότε που υπέγραψε το Μνημόνιο, έκανε έμμεσες αναφορές σε κομβικά σημεία της Πρότασής μας (βλ. το σχετικό άρθρο του Σταύρου Θεοδωράκη). Δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα, καθώς ό,τι καλό ειπώθηκε ήταν καλά κρυμμένο κάτω από μια στοίβα αναλήθειας και αδιέξοδης λογικής.

Δεν ήταν όμως παρά η αρχή. Πολύ γρήγορα, δύο εξαιρετικοί οικονομολόγοι, ο James Galbraith (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, και γιος του μεγάλου John Kenneth Galbraith) και ο John Quiggin (Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Queensland και αρθρογράφος στην Financial Times - βλ. σχετικό άρθρό του εδώ) με εξουσιοδότησαν να σας πω πως συνυπογράφουν την Πρόταση. Και πάλι, θα πει κανείς (και σωστά) ότι δεν έχει και πολλή σημασία τι λέει ο τάδε ή ο δείνα καθηγητής, όσο και να τον εκτιμώ. Σημασία έχει τι γίνεται στους διαδρόμους της εξουσίας. Σωστά.

Πριν όμως μερικές μέρες, στις 2 Δεκεμβρίου, την Πρότασή μας ενστερνίστηκε πλήρως και με ενθουσιασμό η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (European Trades Union Council - ETUC), η Ευρωπαϊκή ΓΣΕΕ δηλαδή. Σε ένα επίσημο κείμενο το οποίο έστειλε υπηρεσιακά στον Jean Claude Juncker, στον Olli Rehn και σε όλους τους υπουργούς οικονομικών της ευρωζώνης (βλ. εδώ), κάτι που σημαίνει ότι εκείνοι είναι πλέον θεσμικά υποχρεωμένοι να τους απαντήσουν εγγράφως ως προς την ουσία της πρότασης, ουσιαστικά αναπαράγουν την Πρότασή μας. Ολόκληρο το κείμενο της ETUC, αν και δεν έχει κοινοποιηθεί επισήμως ακόμα, μπορείτε να το διαβάσετε (στα αγγλικά) εδώ (έχουμε εξουσιοδοτηθεί να το χρησιμοποιούμε - δεν πρόκειται για περίπτωση... wikileaks!). Αξίζει να μεταφράσω μερικά εδάφια, τα οποία καταδεικνύουν τον βαθμό που τα ευρωπαϊκά συνδικάτα ενστερνίσθηκαν την Πρόταση:

Η ETUC προτείνει "την μεταβίβαση δεσμών των εθνικών χρεών των κρατών-μελών της ευρωζώνης που να φτάνει το 60% του ΑΕΠ στην ΕΚΤ". Στο σχετικό εδάφιο, η ETUC υιοθετεί ατόφιο το επιχείρημά μας πως μια τέτοια μεταβίβαση "δεν θα αποτελούσε διαγραφή χρεών. Τα κράτη-μέλη, των οποίων τα ομόλογα μεταβιβάζονται στην ΕΚΤ, παραμένουν υπεύθυνα για την εξυπηρέτηση του χρέους αυτού αλλά καταβάλουν πολύ χαμηλότερους τόκους." Πως προκύπτουν αυτοί οι χαμηλότεροι τόκοι; Κι εδώ η ETUC απαντά το καυτό αυτό ερώτημα στην βάση της Πρότασής μας: Εκδίδοντας ευρωομόλογα.

Επί πλέον, η ETUC αποδέχεται και την λογική της πρότασής μας για επενδυτικό αναπτυξιακό πρόγραμμα κάνοντας χρήση των δυνατοτήτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων: "Για να υποστηρίξει ένα πρόγραμμα ανάκαμψης της Ευρώπης στην βάση επενδυτικών προγραμμάτων", λέει η ETUC, "απαιτείται η χρήση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων σε συνδυασμό με εθνικούς επενδυτικούς φορείς και κάνοντας χρήση των δυνατοτήτων που θα δημιουργηθούν από την δημιουργία ευρωομολόγων. Με αυτό τον τρόπο θα ανταπεξέλθουν στην υποχρέωσή τους (σημ. η ΕΤΕ και οι εθνικοί φορείς) απέναντι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αναπτύξουν ένα πρόγραμμα πανευρωπαϊκής ανάκαμψης."

Θα μου πείτε: Αυτή την εποχή που τα συνδικάτα βρίσκονται στο ναδίρ της εξουσίας και υποληψίας τους, τι έγινε που η ETUC υιοθέτησε την Πρότασή σας; Δεν θα διαφωνούσα με μια τέτοια κυνική, αλλά και (δυστυχώς) ρεαλιστική, παρατήρηση. Μόνο που χτες, στο φύλλο της 5ης Δεκεμβρίου, ο κ. Juncker, ο οποίος είχε ήδη λάβει την πρόταση της ETUC, σε κοινό του άρθρο με τον κ. Tremonti, με ξάφνιασε καταθέτοντας ως δική του ιδέα ένα μέρος της Πρότασης, σχεδόν αυτούσιο. Τι; Την μεταβίβαση μέρους των εθνικών χρεών των κρατών-μελών της ευρωζώνης που να φτάνει το 40% του ΑΕΠ στην ΕΚΤ. Η μόνη διαφορά από την δική μας πρόταση, την οποία του μεταβίβασε η ETUC ως δική της, είναι το ποσοστό 40%, που εμείς προτείνουμε να είναι 60% (δηλαδή, εκείνο το ποσοστό που η Συνθήκη του Μάαστριχτ κρίνει 'νόμιμο'). Βέβαια, το ακριβές νούμερο δεν έχει καμία σημασία. Σημασία έχει η αποδοχή της βασικής ιδέας. Στα νούμερα τα βρίσκουμε.

Πρέπει να σας πω ότι, έτσι όμως είμαι άυπνος και ταλαιπωρημένος (σας γράφω αυτές τις αράδες μαύρα χαράματα, από την Αυστραλία όπου πριν μερικές ώρες παρουσίασα την Πρόταση σε διεθνές επιχειρηματικό συνέδριο), έτριβα τα μάτια μου διαβάζοντας το κείμενο του Yuncker. Κι όμως. Αυτό που με ξάφνιασε ακόμα περισσότερο ήταν η απάντηση του Γερμανού υπουργού οικονομικών, του Wolfgang Schäuble. Τι νομίζετε ότι είπε όταν δημοσιογράφος τον ρώτησε για την ιδέα του Yuncker; Ότι είναι ανοησία; Ότι δεν χρειάζεται μια τέτοια μεταβίβαση ομολόγων; Ότι είναι μια κίνηση σε λάθος κατεύθυνση; Ότι η Γερμανία αρνείται κατηγορηματικά μια τέτοια εξέλιξη; Όχι. Απλά είπε: "Η έκδοση ευρωομολόγων θα απαιτούσε σημαντικές αλλαγές των συνθηκών που διέπουν την Ένωση." Δεν έχει δίκιο. Όμως δεν έχει σημασία αν έχει δίκιο ή όχι. Σημασία έχει ότι, κρίνοντας από την απάντησή του, έχει αρχίζει να ωριμάζει και στο δικό του το μυαλό ότι αυτού του είδους η λύση (αντί για την ανεκδιήγητη στρατηγική τύπου Μνημονίου) είναι η μοναδική που μπορεί να βάλει φρένο στην σημερινή κατρακύλα. Το αν θα χρειαστεί ή όχι θεσμικές αλλαγές είναι δευτερεύον ζήτημα. Πρωτεύον είναι ότι, επιτέλους, φαίνεται να ξεκινά η συζήτηση που έπρεπε να έχει αρχίσει πριν δώδεκα μήνες. Κάλλιο αργά παρά ποτέ.