"Ο Ζίζεκ για τους αγανακτισμένους"

Ο Ζίζεκ για τη σημασία των εξεγέρσεων:''Kλεφτρόνια ολου του κόσμου , ενωθείτε!''

Η θέση του Ζίζεκ και για την πλατεία Συντάγματος

    Από την «London Review of Books», 19/8/2011]

(ολόκληρο το κείμενο, πιο πάνω. Εμείς πήραμε το κομμάτι που αφορά την Ισπανία και την Ελλάδα)

....Αλλά θα έπρεπε κανείς επίσης να αποφύγει τον πειρασμό της χαμένης υπόθεσης. Είναι πολύ εύκολο να θαυμάσουμε την υπέροχη ομορφιά των εξεγέρσεων καταδικασμένων όμως να αποτύχουν. Η Αριστερά του σήμερα είναι αντιμέτωπη με το πρόβλημα της «συγκεκριμένης άρνησης» : Ποια νέα τάξη θα έπρεπε να αντικαταστήσει την παλιά μετά τη εξέγερση, όταν ο υπέροχος ενθουσιασμός της πρώτης στιγμής έχει περάσει;

Σε αυτό το πλαίσιο το μανιφέστο των Ισπανών Indignados που εκδόθηκε μετά τις διαδηλώσεις τον Μάη είναι αποκαλυπτικό. Το πρώτο πράγμα που χτυπάει στο μάτι είναι το εμφανώς απολίτικο ύφος. «Μερικοί από εμάς θεωρούν τον εαυτό τους προοδευτικό άλλοι συντηρητικό. Μερικοί από εμάς είναι πιστοί άλλοι όχι. Μερικοί από εμάς έχουν σαφώς καθορισμένες ιδεολογίες, άλλοι είναι απολίτικοι αλλά όλοι μας είμαστε ανήσυχοι και θυμωμένοι για το πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό σκηνικό που βλέπουμε γύρω μας : Διαφθορά σε πολιτικούς, επιχειρηματίες, τραπεζίτες που μας αφήνει αβοήθητους, χωρίς φωνή».

Διαμαρτύρονται στο όνομα των «αναφαίρετων αληθειών που θα έπρεπε να περιμένουμε στην κοινωνία μας : το δικαίωμα στέγης, απασχόλησης, κουλτούρας, υγείας, εκπαίδευσης, πολιτικής συμμετοχής, ελεύθερης προσωπικής ανάπτυξης και τα δικαιώματα ως καταναλωτών για μια υγιή και ευτυχή ζωή. Απορρίπτοντας τη βία καλούν για μια « ηθική επανάσταση». Αντί να βάζουμε το χρήμα πάνω από τους ανθρώπους, πρέπει να το θέσουμε πάλι στην υπηρεσία μας. Είμαστε άνθρωποι, όχι προϊόντα.

Δεν είμαι ένα προϊόν του τι αγοράζω, του γιατί αγοράζω και του από ποιον αγοράζω». Ποιοι θα είναι οι συντελεστές αυτής της επανάστασης; Οι Indignados απορρίπτουν όλη την πολιτική τάξη, δεξιά και αριστερά, ως διεφθαρμένη και ελεγχόμενη από τον πόθο για την εξουσία. Παρ’ όλα αυτά το μανιφέστο τους περιέχει μια σειρά από αιτήματα που απευθύνονται. Σε ποιους ; Όχι στον ίδιο τον λαό.

Οι Indignados δεν ισχυρίζονται (ακόμα) ότι κανείς άλλος δεν θα το κάνει για αυτούς αλλά ότι οι ίδιοι θα κάνουν την αλλαγή την οποία θέλουν. Και αυτή είναι η μοιραία αδυναμία των πρόσφατων διαμαρτυριών. Εκφράζουν μια αυθεντική οργή που δεν μπορεί να μεταμορφωθεί σε ένα θετικό πρόγραμμα κοινωνικοπολιτικής αλλαγής. Εκφράζουν ένα πνεύμα εξέγερσης χωρίς επανάσταση.

Η κατάσταση στην Ελλάδα φαίνεται περισσότερο υποσχόμενη πιθανά εξαιτίας την πρόσφατης παράδοσης προοδευτικής αυτοοργάνωσης (που εξαφανίστηκε στην Ισπανία μετά την πτώση του Φράνκο). Ακόμη όμως και στην Ελλάδα το κίνημα διαμαρτυρίας παρουσιάζει τα όρια της αυτοοργάνωσης : Οι διαμαρτυρόμενοι διατηρούν ένα χώρο ελευθερίας και ισότητας χωρίς κεντρική εξουσία να το διευθετεί, ένα δημόσιο χώρο που όλοι δικαιούνται το ίδιο χρόνο ομιλίας κτλ.

Όταν οι διαδηλωτές άρχισαν να συζητούν τι θα κάνουν μετά, με ποιο τρόπο θα κινηθούν πέρα από την απλή διαμαρτυρία, η πλειοψηφική συμφωνία ήταν ότι αυτό που χρειάζονταν δεν ήταν ένα νέο κόμμα ή μια άμεση προσπάθεια να καταλάβουν την κεντρική εξουσία, αλλά ένα κίνημα που σκοπός του είναι να ασκήσει πίεση στα πολιτικά κόμματα. Αυτό σαφώς δεν είναι αρκετό για να επιφέρει μια αναδιοργάνωση της κοινωνικής ζωής. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται ένα ισχυρό σώμα ικανό να φτάνει σε γρήγορες αποφάσεις και να τις εφαρμόζει με όλη την αναγκαία δριμύτητα.