σκεφτόμαστε πολύ αισθανόμαστε πολύ λίγο!!!

Ο πατέρας του γεννήθηκε στο ασήμαντο χωριό μου. Αν δεν είχε συμβεί αυτό, ποτέ δεν θα μάθαινα γι' αυτόν. 

Ο γιος δεν έμελλε να γνωρίσει τον πατέρα του. Έφυγε από τη ζωή, όταν ο γιος ήταν εννέα μηνών. Γεννήθηκε εκεί που γεννήθηκε και η μάνα της μάνας  μου. (Ούτε αυτή η δεύτερη, η δική μου μάνα, γνώρισε το γιο της. Πέθανε λίγες μέρες μετά τη γέννα). Είναι κάποιες φορές που οι συμπτώσεις παίζουν το ρόλο τους.

• Γεράσιμος, έγραφε το πιστοποιητικό γέννησης, όπως οι περισσότεροι στην Κεφαλονιά. Τέκνο της κυρίας Ζόιτα Στόικα Ιστράτι (Joiţa Stoica Istrate), ετών 29, χριστιανής ορθόδοξης, επάγγελμα: υπηρέτρια.
• Ο ίδιος έχει γράψει ότι γεννήθηκε στη Βραϊλα της Ρουμανίας στις 10 Αυγούστου 1884 και ήταν «γιος μιας αθάνατης Ρουμάνας χωρικής και ενός Έλληνα λαθρέμπορου», τον οποίο ποτέ δε γνώρισε, αφού ήταν μόνο εννέα μηνών όταν εκείνος πέθανε.
   

Βαλσαμής λεγόταν ο πατέρας. Το ονοματεπώνυμο του καλύτερου μου φίλου.

Ούτε το όνομα του πιστοποιητικού, ούτε το επίθετο κράτησε για δικά του. Μόνο έλεγε πως απ΄όλους τους λαούς ένιωθε πιο οικείους τους Ρουμάνους και τους Έλληνες.

Τούτος ο γιος πέρασε τόσο καλά στη ζωή του, που έκαμε απόπειρα αυτοκτονίας στη φυλακή, που τον έκλεισαν. Συνελήφθη, γιατί ως πλανόδιος φωτογράφος στη Νίκαια της Γαλλίας, παρενοχλούσε τους εγγλέζους τουρίστες. "Περίπατος των Εγγλέζων", λέγεται, ακόμα, ο δρόμος της παραλίας. Promenade des Anglais.

Ευτυχώς η αυτοκτονία δεν πέτυχε. Προσπάθησε με ένα ξυραφάκι να κόψει την καρωτίδα του. Στο μεταξύ, είχε στείλει ένα γράμμα προς την αστυνομία για να μη ψάχνει ένοχο κι ένα στον Ρομέν Ρολάν, όπου του περιέγραφε το δράμα της ζωής του(1921). Ο Ρολάν έλαβε το γράμμα,  μετά από πολύ καιρό,  κι όταν το διάβασε του απάντησε: «Δεν ενδιαφέρομαι επειδή είστε δυστυχής, μα γιατί λάμπει μέσα σας η θεία φλόγα της ψυχής… Μη μου γράψετε πια άλλο γράμμα, γράψτε μου βιβλία».

Έγραψε στα γαλλικά, με τη βοήθεια ενός λεξικού, μια και δεν μιλούσε καλά τη γλώσσα. "Μα, πώς είναι δυνατόν να γράψω σε μια ξένη γλώσσα, όταν δεν τα καταφέρνω να γράψω στη γλώσσα μου;", έλεγε στο φίλο του παπουτσή, Γιώργη Ιονέσκο, που τον φιλοξένησε στο Παρίσι. Έγινε διάσημος "γάλλος" συγγραφέας. Τα βιβλία του μεταφράστηκαν σε 40 γλώσσες.

Μέσα σε 4 χρόνια έγινε ο πιο πολυδιαβασμένος ευρωπαίος συγγραφέας. Κυρά Κυραλίνα, Μπάρμπα Αγγελής, Νερατζούλα, Κυρ Νικόλας κ.ά. 

Το 1927, ο Στάλιν γιορτάζει τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης και ο Παναϊτ Ιστράτι, το παιδί της Ρουμάνας υπηρέτριας και του κεφαλονίτη λαθρέμπορου ήταν το τιμώμενο πρόσωπο.

Αυτά που είδε  τα έβαλε σε ένα βιβλίο: "Προς την άλλη φλόγα: Εξομολόγηση για ηττημένους"(1929).

Κάποια στιγμή, του είπαν: "Αν δεν σπάσεις αβγά, ομελέτα δεν γίνεται". Κι απάντησε:

"Τα σπασμένα αβγά τα βλέπω. Την ομελέτα δεν βλέπω".

Στην εισαγωγή δεν έχει καμία αμφιβολία για τις επιπτώσεις του βιβλίου.

"Χωρίζομαι από τους δικούς μου, χωρίς ποτές να πάψω να πολεμώ τους εχθρούς του ελεύθερου ανθρώπου. Ε, λοιπόν, χωρίζομαι από τους φίλους μου κομμουνιστές ακόμη και σ' αυτό που αποτελεί το καύχημα τους στη Ρωσία: την οικοδόμηση του σοσιαλισμού".

"Η ανάγκη για δικαιοσύνη είναι συναίσθημα και όχι θεωρία. Όλοι όσοι φτάνουν στην επανάσταση από τη θεωρία, φεύγουν με τη θεωρία, απαράλλαχτα όπως οι καλοταϊσμένοι και οι φιλόδοξοι που φεύγουν από τον ίδιο δρόμο. Στην επανάσταση δεν μπαίνεις από ιδεολογία. Μπαίνεις από καρδιά. Απεναντίας το συναίσθημα είναι η δύναμη που αναταράζει τη ζωή ολάκερη και τη σκορπάει σ' όλους τους ανέμους".

Ήξερε ότι θα τον λιώσουν, θα τον εξαφανίσουν, θα του κόψουν την καλημέρα οι φίλοι του. Ήξερε πως ο μέντορας του, ο Ρομαίν Ρολάν δεν θα του ξαναμιλούσε.

"Τι είναι ένας άνθρωπος που πετυχαίνει στη ζωή; Ένας πετυχημένος παραπάνω. Τίποτα περισσότερο. Όμως τι ωραίος και ανθρώπινος θα ήταν να πετύχει λιγότερο και να συμβάλει απ΄τη μεριά του για να βασιλέψει περισσότερη δικαιοσύνη στη γη!"

"Δεν παραθέτω μια συλλογή από μαρτυρίες, "υπέρ ή κατά", παραγεμισμένες αμεροληψία. Η μαρτυρία είμαι εγώ. Την αμεροληψία την παραβλέπω. Και δεν κάνω παρέα με τη συμπάθεια ή την αντιπάθεια. Παραδίνομαι στην αγάπη και το μίσος".

"Έδώ, ό,τι παραθέτω, είναι "πεποιθήσεις" που μου στοιχίζουν ακριβά, και θα μπορούσαν κάποια μέρα να μου στοιχίσουν τη ζωή (θα το άξιζα: στη ζωή μου δεν λάτρεψα παρά ό,τι μου στοίχισε πολύ ακριβά)".

"Παναϊτ Ιστράτι, ο διπρόσωπος" ήταν ο τίτλος στη Λιτερατούρναγια Γκαζέτα της Μόσχας. "Ο μεγαλύτερος συγγραφέας της Ευρώπης" στη δεκαετία του '20, όπως τον προσφωνούσαν λίγο καιρό πριν, είχε γίνει "διπρόσωπος".

Ο Παναϊτ Ιστράτι ποτέ δεν μπόρεσε να γράψει βιβλία αντάξια της ομορφιάς των βιβλίων που έγραφε πριν απ΄το ταξίδι. Πέθανε από φυματίωση το 1935 στα 51 του χρόνια. 

Τα κόκκινα κύματα που σήκωσε το βιβλίο ανάγκασαν τον Παναϊτ να φύγει από τη Γαλλία. Στη Ρουμανία, όπου ο φασισμός κυριαρχούσε, οι φανατισμένοι της άλλης πλευράς τον βάφτισαν πράχτορα της ρουμάνικης ασφάλειας.

Ο Παναϊτ Ιστράτι ήταν ένας αλήτης. Στα χρόνια του Ομήρου, ο Αλήτης ήταν όνομα. Έτσι λεγόταν ο αδερφός της Πηνελόπης, ο οικιστής της Κόρινθος, ο γιος του Αίγισθου και της Κλυταιμνήστρας, που σκότωσε ο Ορέστης.

Ο Ιστράτι ήταν ένας αλήτης με καρδιά. Η ανθρώπινη φιλία είχε εγκαταστήσει το βωμό της μέσα στην καρδιά του. Ο Ρ. Ρολάν έγραφε στον πρόλογο της Κυρά Κυραλίνας: "Το έργο αυτό, όπως και η ζωή του, θα μπορούσε να είναι αφιερωμένο στη ΦΙΛΙΑ (με κεφαλαία γράμματα). Γιατί σ' αυτόν τον άνθρωπο η φιλία ήταν πάθος ιερό".

Ο Ανρί Μπαρμπύς έγραφε: "Τα βιβλία του Ιστράτι φώτιζαν σαν ένα μετέωρο... Έφερναν μέσα στο τέμενος των γραμμάτων το φώς της μεγάλης μέρας".

Ο Στρατής Μυριβίλης έγραψε: "Ο Ιστράτι εισέβαλε ορμητικά κομίζων τα φλογερά δώρα της Ανατολής: τη λεβεντιά της ρουμάνικης κλεφτουριάς, τη ζεστή ελληνική καρδιά, τη συναρπαστική αφήγηση... Το ταλέντο του είναι σημαδεμένο από την πρωτόγονη και παρθένα ρώμη της λαϊκής βαλκανικής ψυχής του".

Ο ίδιος, παρέα με τον Νίκο Καζαντζάκη, προσπαθώντας να πείσει τους φοβισμένους Έλληνες του Καυκάσου να του εκμυστηρευθούν όσα φοβούνται να πουν:

"Συμπατριώτες σας είμαστε. Αυτός εδώ κρητικός, εμένα ο πατέρας μου Κεφαλονίτης, Γεράσιμος Βαλσαμής, τ΄όνομα του. Η μητέρα μου Ρουμάνα από τη Βραϊλα, Ζωίτσα Ιστράτι, τ΄όνομα της. Εργάτης σαν εσάς. 24 χρόνια. Κοιτάχτε τα χέρια μου. Σήμερα, είμαι συγγραφέας, αλλά μένω εργάτης και η καρδιά μου είναι κοντά στον εργάτη. Ανοίχτε  μου την καρδιά σας, να μάθω την αλήθεια, να σας βοηθήσω".

Κάτι τέτοια τους είπε και την άνοιξαν. Κοίταξε μέσα στις καρδιές και τρόμαξε.

"Μην απελπίζεσαι, Παναϊτ. Μη σε πιάνει ίλιγγος και πανικός. Μην είσαι αισθηματικός", τού 'λεγε ο Νίκος Καζαντζάκης.

"Φαίνεται πως είχε αγαθή καρδιά. Μυαλό είχε; Στα βιβλία του ανταμώνεις σκέψη δυνατή. Έβανε μέσα στη λειτουργία του μυαλού του πολλή καρδιά και το νόθευε", (λόγια Ν.Καζαντζάκη, όπως τα μεταφέρει ο Γιάννης Μαγκλής).

Η καρδιά νοθεύει το μυαλό!!!

--------

Θα πει κάποιος, τώρα: Τι τα θυμήθηκες όλα αυτά;

Αφιερώνεται σε όσους, ακόμα, συζητούν για θεωρίες, τρόπους και "δρόμους", δίχως να μιλούν στον διπλανό τους.

Τον τίτλο μου έδωσε μια φίλη, αποσπώντας τα λόγια από την επική ομιλία ενός κινηματογραφικού θρύλου.

Κι από κοντά, ο καπετάνιος από την Κω έγραψε:

"Έχουμε ένα όπλο το οποίο βέβαια μας το έχουν αφοπλίσει, ή μάλλον μας πήραν τον κόκορα όπως τα παλιά όπλα. Αν βρούμε ξανά την α γ ά π η μεταξύ μας θα βάλουμε ξανά τον κόκορα στην θέση του και ενωμένοι μπορουμε π ο λ λ ά διότι ποσοτικά είμαστε πολλοί , είμαστε περισσότεροι και οι πολλοί αν κάνουν κάτι μικρο ό λ ο ι μαζί μπορούν να φέρουν τα πάνω κάτω ...ενώ ένας τι να κάνει;"

Είναι που ξεχάσαμε τη φιλία. Είναι που δεν μπορούμε να μιλήσουμε στο διπλανό μας, φτιάχνοντας μια "φιλική εταιρεία", με σκοπό τη λευτεριά.

Είναι που μερικοί καλούν καποιους να μην πληρώσουν, να στείλουν εξώδικα, να κάμουν αυτό ή το άλλο, αντιστασιακό και συμβολικό, πλην, όμως, πάντα, αναποτελεσματικό. 

Είναι που μερικοί αναζητούν ήρωες, ανάμεσα μας, κι όταν δεν  τους βρίσκουν, βρίζουν το λαό που δεν ξεσηκώνεται.

Είναι που με θεωρίες και ιδεολογίες η Λευτεριά δεν έρχεται.

Από ανάγκη, από απόφαση και από καρδιά, ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΠΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ, το εγώ γίνεται εμείς.

Να το πούμε στον διπλανό μας κι αυτός ας το πάει λίγο πιο κάτω, και να περιμένουμε το σύνθημα. 

Από στόμα σε στόμα και από χέρι σε χέρι. Φιλική Εταιρεία, με έμφαση στη λέξη Φιλία.

Μη ψάχνουμε για ήρωες.

Οργάνωση, πρώτα. Οργάνωση των αποκάτω.
Αυτό διδάσκει η ιστορία μας:
Η Φιλική Εταιρεία ξεκίνησε από κάποιους λίγους και απλώθηκε όπου υπήρχαν Έλληνες. Από στόμα σε στόμα, καλούσε ο ένας τον άλλον. Δίχως αρχηγούς και πρόωρα καλέσματα σε εξέγερση ή σε συμβολικά και αδιέξοδα καμώματα.
Η Φιλική Εταιρεία δεν είχε μητρώο μελών. Κανείς δεν ήξερε τα μέλη ή τους αρχηγούς. Ηγέτης ήταν ο καθένας που έπειθε άλλον έναν για τον κοινό σκοπό.
Τον αρχηγό, οι Έλληνες τον έμαθαν την ημέρα που ξεκίνησε η Επανάσταση στη Μολδοβλαχία. Κι όταν αυτός απέτυχε ήρθε άλλος αρχηγός κι άλλος κι άλλος...
Ήταν, εκείνη η στιγμή, που η πατρίδα πλημμύρισε από ήρωες.

Τόσο απλό. Τόσο εύκολο. Τόσο ακατανόητο για όσους θέλουν να γίνουν ή δηλώνουν, με τρόπο αυθαίρετο και προκλητικό, αυτοκλήτοι ηγέτες και σωτήρες.

Ας το πει ο καθένας στον διπλανό του.
Ως τη μέρα, που θα μετρηθούμε, θα βρεθούμε πολλοί και θα δώσουμε το σύνθημα. Εμείς. Μόνοι και μαζί. Για να διώξουμε την κατοχή της Αυτοκρατορίας των Τραπεζιτών και των μισθωτών οργάνων της. Για να έρθει η Λευτεριά και η Δημοκρατία στον τόπο που τη γέννησε.

Οι Έλληνες θα γράψουν, ξανά, την Ιστορία του κόσμου.

Υπογραφή:

(ένας αριθμός φορολογικού μητρώου)

ο δικός σου και ο δικός μου. ο δικός μας.

Σε συνθήκες κατοχής δεν χρειάζονται ονόματα. Μόνο ψευδώνυμα. Παρ΄εκτός και δεν φοβάσαι τα κατοχικά στρατεύματα. Εγώ τα φοβάμαι.

"Λυπάμαι. Αλλά δεν θέλω να γίνω αυτοκράτορας"(Τσάρλι Τσάπλιν).

Στο δρόμο μας, θα βρούμε και τους αρχηγούς και τους ήρωες.

(εικόνα από τον Δον ΨΥΧΩΤΗ. εικόνες με ονοματεπώνυμο)