ΣΥΝΑΔΕΛΦΙΚΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ, ΞΑΝΑ

Πληροφορήθηκα, όντας μακριά από την Κεφαλονιά, ότι γίνεται συζήτηση για την κατάργηση του αυτοδιοίκητου της Συναδελφικής Εκκλησίας της Ευαγγελίστριας-Αγ. Δημητρίου, στα Φαρακλάτα.  Και οι ανάστατοι συναδελφοί ενορίτες καλούν σε συνέλευση την Κυριακή.  

Με αφορμή την αναζωπύρωση,  αξίζει τον κόπο μία ιστορική αναδρομή.

            Από τότε, που οι ρωμαιοκαθολικοί Βαυαροί κρατικοποίησαν την Εκκλησία της Ελλάδας(1833), έχουν γίνει κι άλλες απόπειρες να καταλυθεί το καθεστώς της Συναδελφικής Εκκλησίας. Πρόκειται για εκκλησίες, που ανήκουν στους ενορίτες τους και όχι στο Ν.Π.Δ.Δ. «Εκκλησία της Ελλάδας».

            Συναδελφικές Εκκλησίες υπάρχουν μόνο στα Επτάνησα και σε κάποια νησιά του Αιγαίου. Πρόκειται για θεσμικό απομεινάρι της Λατινοκρατίας. Το Ν.Π.Δ.Δ. «Εκκλησία της Ελλάδας» ουδέποτε αναγνώρισε τον θεσμό της Συναδελφικής Εκκλησίας, αλλά, επί 150 χρόνια, τον αποδέχθηκε σιωπηλά.

Σήμερα η διαφορά ενοριακού και συναδελφικού ναού βρίσκεται μόνο στα διοικητικά και στα οικονομικά. Στις ενοριακές εκκλησίες ο ορισμός Συμβουλίου και η περιουσία είναι αρμοδιότητες του εκπροσώπου του ΝΠΔΔ. Στις συναδελφικές, το Συμβούλιο εκλέγεται από τη συνέλευση των ενοριτών και η περιουσία διαχειρίζεται από τους εκλεγμένους. Η Εκκλησία της Ελλάδας είχε αποδεχθεί αυτή την ιδιαιτερότητα, εγκρίνοντας ό,τι αποφάσιζαν οι ενορίτες και διαθέτοντας ιερέα. Αυτό το «κενό» του Νόμου υπάρχει, για να στοιχειοθετούνται νομικά «δικαιώματα», βασισμένα σε νόμους, που αντιστρατεύονται το πνεύμα και το γράμμα της παράδοσης. Το νομικό πρόσωπο Εκκλησία της Ελλάδας αναγνωρίζει μόνο ιδιόκτητους ναούς και κάποιοι ξεχνάνε ότι, ουσιαστικά, η συναδελφική εκκλησία είναι συνεταιριστική ιδιοκτησία. Λέω «ουσιαστικά», γιατί ούτε αυτό ισχύει τυπικά. Σε όλα τα χρόνια των ξενικών κατοχών, οι Αδελφότητες και οι Συντροφίες, που διαχειρίζονταν ναούς και εκκλησιαστικές περιουσίες, ήταν κάτι πολύ ανώτερο ποιοτικά και πρακτικά από τους δυτικοφερμένους συνεταιρισμούς. Ήταν όλη η ζωή και η διευθέτηση της, με τρόπο κοινοτικό, συναδελφικό και αλληλέγγυο.

Το σημερινό νομικό πρόσωπο «Εκκλησία της Ελλάδας» έχει πολιτικούς λόγους, που κάνει όλα αυτά: Αναγνωρίζει το εκκλησιαστικό καθεστώς των Βαυαρών, για το οποίο, ο Κολοκοτρώνης, όταν έστειλε επιστολή στον Ρώσο πρέσβη, παραπονούμενος για τις βαυαρικές αλλαγές,  καταδικάστηκε σε θάνατο, για εσχάτη προδοσία. Το τι σήμαιναν εκείνες οι αλλαγές προκύπτει από επιστολή του Όθωνα προς τον πατέρα του(θα τη βρείτε στα σχολικά βιβλία):

«...Η πνευματική αρχή του κλήρου της χώρας θα μπορούσε να γίνει επικίνδυνη για τον κοσμικό άρχοντα, αν ο ανώτερος κλήρος συνιστούσε μια ομάδα, καθόσον ολόκληρος ο κλήρος κατόπιν θα έπαιρνε το λαό με το μέρος του εναντίον του άρχοντα. Νομίζω ότι θα μπορούσαμε να υπερβούμε όλες αυτές τις δυσκολίες αν δημιουργούσαμε μια σύνοδο υπό τη διεύθυνση κάποιου Μητροπολίτη που θα ήταν κάτι σαν τους προέδρους των δικών μας επιτροπών και ουσιαστικά δε θα είχε εξουσία. Σε ορισμένα χρονικά διαστήματα ο άρχοντας θα μπορεί να διαλέξει τα μέλη αυτής της συνόδου»(13/5/1833).

Δύο πράγματα έκαμαν οι Βαυαροί τότε: Κατέλυσαν, μέσα σε λίγους μήνες, τους από αιώνων θεσμούς της κοινότητας και της εκκλησίας των Ελλήνων. Όντας αυθεντικοί λαϊκοί θεσμοί, ήταν ιδιαίτερα απειλητικοί για το νέο καθεστώς.

Ο αείμνηστος καθηγητής  Ν.Ι. Πανταζόπουλος έγραψε:

«Ο νεοέλληνας νομοθέτης, παγιδευμένος στα πλέγματα των ξένων προτύπων, που φιλοδοξούσε κάθε φορά να επιβάλει στον τόπο, δεν στάθηκε ικανός να αντιληφθεί το γνήσιο λαϊκό δημοκρατικό μήνυμα του κοινοτισμού[…] Από άγνοια ή από ξενομανία παραγκώνισε ή παραγνώρισε το γνήσιο πολιτιστικό πρότυπο για χάρη ξένων ή νόθων σχημάτων[...] Οι κοινότητες από αυτάρκεις και αυτοδύναμες πολιτιστικές μονάδες τείνουν να εξελιχθούν σε παρασιτικούς αποδέκτες οικονομικών συστημάτων και τρόπων ζωής που, και όταν ακόμη βελτιώνουν επιφανειακά τη στάθμη ζωής των κατοίκων τους, αυτό γίνεται σε βάρος της πολιτιστικής τους ταυτότητας» (“Ο Ελληνικός Κοινοτισµός και η νεοελληνική κοινοτική παράδοση”, 1993).

Ο γεννημένος στην Κεφαλονιά, Κωνσταντίνος Καραβίδας, είχε γράψει το 1931: (οι κοινοτικοί θεσμοί)«αν και υστερούσαν, τεχνικώς και ποσοτικώς, όντες κατώτεροι και πενιχρότεροι, βιολογικώς όμως ήσαν απολύτως πληρέστεροι και ζωντανότεροι από τους εν εξελίξει ακόμα και σήμερον ευρισκόμενους σχηματισμούς του καπιταλισμού… είχαν διευθετήσει τα εγγενή εις κάθε παραγωγικόν σχηματισμόν καθαρώς οικονομικά ζητήματα –το της οργανώσεως της παραγωγής δηλαδή, το της πίστεως, το της ασφαλίσεως, το της αποσβέσεως, το της κεφαλαιοποιήσεως… παραλλήλως είχε επιτευχθή οργανική λύσις όχι μόνον δια το κοινωνικόν λεγόμενον ζήτημα(μοιραία συγκέντρωσις δηλαδή του πλούτου και σχέσεις πλουσίων προς πτωχούς) αλλά και το ηθικόν και ψυχολογικόν ευρύτερα(σχέσεις ανθρώπου προς άνθρωπον και προς την ανάγκην της εργασίας και προς την φύσιν)». Ενώ ο καπιταλισμός, όπως λέει, «στηριχθείς επί ενός άκρατου ατομικισμού», έλυσε τα στενώς οικονομικά ζητήματα, «ουδεμίαν όμως βάσιμη κατεύθυνσιν δια την λύσιν  του κοινωνικού και ηθικού ζητήματος» έδωσε(από το βιβλίο του “Αγροτικά”).

Πριν τους Βαυαρούς, οι κοινοτικοί θεσμοί στήνονταν πάντα γύρω από έναν ναό, και η αντιστοιχία με την αγορά της αρχαίας Ελλάδας ήταν απόλυτη. Παρά τις αντίθετες φιλολογίες, ο διαχρονικός και αδιαμφισβήτητος τρόπος των Ελλήνων ήταν η Εκκλησία, είτε του Δήμου είτε των Πιστών.  Αυτό κατάργησαν οι Βαυαροί και έβαλαν τα θεμέλια αυτού που αποκαλείται «νεοελληνικό κράτος».  

Τα χρόνια πέρασαν, αλλά εξακολουθούμε να έχουμε κατοχή με τον τρόπο, που την επέβαλαν οι Βαυαροί. Σήμερα οι Βαυαροί λέγονται «Ευρωπαϊκή Ένωση» και κάποιοι θέλουν να ολοκληρώσουν ό,τι ξεκίνησε το 1833-34. Οι δεσποτάδες, αντί να πράξουν αυτό που φοβόταν ο Όθωνας, συνεισφέρουν;

Όπως πάντα, σε κάθε κατοχή υπάρχουν και εκείνοι οι Έλληνες, που τη στηρίζουν και κάποιοι, ανεξάρτητα από δικαιολογίες, θα πρέπει να μάθουν και να ξανασκεφτούν τι είναι αυτό που στηρίζουν.  

Κάποιοι δεν θέλουν να ξαναγίνουμε εκκλησία, κοινότητα, αδελφότητα και διαγράφουν την ιστορία, τόσο από τα βιβλία, όσο και από τη ζωή. Η Συναδελφική Εκκλησία – Κοινότητα είναι ό,τι πιο επικίνδυνο, για τους εχθρούς μας, μπορούμε να δημιουργήσουμε. Και κάποιοι το ξέρουν και πράττουν, κατά τη δική τους ατομική ή/και εξουσιαστική συνείδηση.

Γιάννης Κων. Κρούσος

άνεργος, ανασφάλιστος και σε λίγο άστεγος.   

Ενορίτης του Ναού Αγίου Νικολάου Φαρακλάτων,

συναδελφικά, στους συγχωριανούς του άλλου ναού.

9/6/2017

ΥΓ:

1)Για να χειροτερέψω λίγο τα πράγματα, η λογική της «Συναδελφικής Εκκλησίας», δηλαδή του αυτοδιοίκητου της κοινότητας των πιστών, στην Ελλάδα αναγνωρίζεται μόνο για τους Εβραίους στο θρήσκευμα συμπατριώτες. Είδος αυτοδιοίκητου έχουν και οι Μουσουλμάνοι, Έλληνες υπήκοοι (σαρία). Οι ορθόδοξοι να πάνε να πνιγούν, με τις ευλογίες της κάθε είδους εξουσίας. Θου, Κύριε, φυλακήν τω στόματί μου και θύραν περιοχής περί τα χείλη μου. Ας μη γράψω τι άλλο σκέφτομαι.

2) Η πραγματική ουσία του χριστιανισμού βρίσκεται στις συναδελφικές εκκλησίες. Οι ψευδάδελφοι, που παριστάνουν τους χριστιανούς της Κυριακής,  ας λάβουν υπόψη τους ότι, από τα χρόνια των Αποστόλων, οι πόρτες των εκκλησιών ήταν ανοιχτές και γι’ αυτούς. Αλλά «Οὐαὶ δὲ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι κατεσθίετε τὰς οἰκίας τῶν χηρῶν καὶ προφάσει μακρὰ προσευχόμενοι· διὰ τοῦτο λήψεσθε περισσότερον κρῖμα».

3)Αν επανέλθω, εξηγώντας γιατί μόνο στα Επτάνησα υπάρχουν Συναδελφικές Εκκλησίες, τα πράγματα θα είναι πολύ πιο ντροπιαστικά, για όσους υποστηρίζουν ένα καθεστώς, που λεηλατεί και σκοτώνει τους ανθρώπους αυτής της πατρίδας.

Στην εικόνα: Επιγραφές, από το Μουσείο του Συναδελφικού Ηλεκτρικού Σταθμού Φαρακλάτων.