Το επικίνδυνο καζίνο των τραπεζιτών

«Δεν βλέπω καμιά από τις αναγκαίες αλλαγές στη συμπεριφορά των τραπεζιτών. Το καζίνο παραμένει ανοικτό»: αυτή η δήλωση αυστηρής κριτικής στο διεθνές τραπεζικό σύστημα, τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της χειρότερης οικονομικής κρίσης της μεταπολεμικής περιόδου, δεν ακούσθηκε από κάποιο φανατικό επικριτή του οικονομικού συστήματος, αλλά από έναν από τους πιο σεβαστούς κεντρικούς τραπεζίτες διεθνώς, τον Γερμανό Γιούργκεν Σταρκ!

Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ δεν προχώρησε ασφαλώς τυχαία σε αυτή την αυστηρή κριτική. Πέρασαν περισσότερα από δύο χρόνια από την κατάρρευση της LehmanBrothers, η μεγάλη περιπέτεια της παγκόσμιας κρίσης δεν έχει τελειώσει, αλλά είναι προφανές ότι οι διεθνείς τραπεζικοί όμιλοι επιστρέφουν ολοταχώς στο “businessasusual”, με αλόγιστη ανάληψη ρίσκων και μπόνους που προκαλούν την κοινή γνώμη στις δύο όχθες του Ατλαντικού, καθώς οι φορολογούμενοι καλούνται να πληρώνουν όλο και μεγαλύτερα ποσά για τις ζημιές της… μπάνκας, ενώ τα κέρδη της διανέμονται σε μια ελίτ πανίσχυρων τραπεζιτών, που επιβιώνει σε όλες τις συνθήκες.

Ο κ. Σταρκ μίλησε με πνεύμα προτεσταντικής ηθικής για τη συμπεριφορά των τραπεζιτών, σαν να περιμένει ότι από κάποιο θαύμα οι τραπεζίτες θα συνειδητοποιήσουν τα λάθη τους και θα εργασθούν στο εξής προς το συμφέρον της κοινωνίας. Τέτοια θαύματα, όμως, δεν γίνονται, όσο οι κεντρικοί τραπεζίτες, όπως ο κ. Σταρκ, αλλά και οι πολιτικές ηγεσίες, εμφανίζονται έτοιμοι να πληρώσουν με κεφάλαια των φορολογούμενων και φρεσκοτυπωμένο νόμισμα όλα τα λάθη των «κακών παιδιών» του διεθνούς οικονομικού συστήματος, χωρίς στην πραγματικότητα να επιβάλλουν νέους, αυστηρούς κανόνες, που θα πείσουν τα «κακά παιδιά» ότι το πάρτι τελείωσε.

Από τότε που κορυφώθηκε η κρίση, πολιτικοί, κεντρικοί τραπεζίτες και εποπτικές αρχές συζητούν διαρκώς για μεγαλόπνοα σχέδια για νέους κανόνες στο τραπεζικό παιχνίδι. Όμως, όλες οι προσπάθειες καθιέρωσης αυστηρότερων κανόνων εποπτείας έχουν καταλήξει σε εκφυλισμό, υπό την πίεση του πανίσχυρου διεθνούς τραπεζικού λόμπι. Το χειρότερο είναι, ότι οι κυβερνήσεις μοιάζουν «αιχμάλωτες» των μεγάλων τραπεζών, που θεωρούνται «toobigtofail» (πολύ μεγάλες για να επιτραπεί η κατάρρευσή τους) και συνεχίζουν να πληρώνουν αγόγγυστα τους λογαριασμούς της αχαλίνωτης τραπεζικής κερδοσκοπίας. Όσο υπάρχει αυτή η δημόσια «εγγύηση», όσο οι τραπεζίτες γνωρίζουν ότι τα κέρδη είναι δικά τους και τις ζημιές πληρώνουν άλλοι, οι τραπεζίτες δεν έχουν λόγο να «κλείσουν το καζίνο».

Σε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο για την τραπεζική κρίση στις ΗΠΑ («Δεκατρείς τραπεζίτες»), που δυστυχώς δεν έχει μεταφρασθεί ακόμη στα ελληνικά, ο Σάιμον Τζόνσον (πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ και μεγάλος επικριτής του) και ο Τζέιμς Κουάκ αναπτύσσουν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα θεωρία, για το πώς χάθηκε η μεγάλη ευκαιρία των πολιτικών να επιβάλλουν νέους κανόνες στους τραπεζίτες, με αποτέλεσμα ο πλανήτης να κινδυνεύει με νέα επεισόδια σοβαρών κρίσεων.

Σύμφωνα με αυτή την θεωρία, η μεγάλη ευκαιρία χάθηκε από τον πρόεδρο Ομπάμα στους πρώτους μήνες της προεδρίας του, όταν συγκάλεσε μια ευρεία σύσκεψη στο Λευκό Οίκο με τους 13 μεγαλύτερους τραπεζίτες της WallStreet. Σε αυτή τη σύσκεψη, οι τραπεζίτες κατάφεραν να πείσουν το νέο πρόεδρο, που ερχόταν με αρκετή ορμή στο πολιτικό προσκήνιο και με νωπή εντολή να ελέγξει το τραπεζικό σύστημα, ότι το καλύτερο «φάρμακο» για την κρίση θα ήταν να διασωθούν άνευ όρων από την κυβέρνηση οι μεγάλες τράπεζες.

Η αμερικανική κυβέρνηση, που από χρόνια είχε ταυτισθεί απόλυτα με τις επιδιώξεις των τραπεζιτών και ανέτρεψε όλους τους παλιούς κανόνες, για να επιτρέψει την ανεμπόδιστη λειτουργία του καζίνου, έχασε τη μεγάλη ευκαιρία να κρατικοποιήσει για μια μικρή περίοδο όλες τις τράπεζες που χρειάζονταν επειγόντως τη βοήθειά τους, να στείλει πίσω στις βίλες τους όσους τραπεζίτες ευθύνονταν για την κατάρρευση, να δημιουργήσει το νέο πλαίσιο κανόνων χωρίς τις ασφυκτικές πιέσεις του τραπεζικού λόμπι και να παραδώσει ξανά στον ιδιωτικό τομέα τις τράπεζες, έχοντας ολοκληρώσει ένα πλήρες σχέδιο εξυγίανσης του συστήματος.

Από τότε, δηλαδή από τις αρχές του 2009, που έγινε αυτή η κρίσιμη συνάντηση, οι τραπεζίτες κατάφεραν να σταθούν στα πόδια τους με απεριόριστες «ενέσεις» από την Ουάσιγκτον και την Fed και έγιναν πάλι αρκετά ισχυροί για να μπορούν να ανατρέψουν όλες τις προσπάθειες για επιβολή κανόνων. Με αρκετή προκλητικότητα, μάλιστα, τράπεζες που έμειναν στη ζωή χάρη στις σωτήριες παρεμβάσεις του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών και της Fed άρχισαν πάλι να «τζογάρουν» αχαλίνωτα στις αγορές και να μοιράζουν τεράστια μπόνους στα στελέχη τους (το πιο ακραίο παράδειγμα τέτοιων πρακτικών δίνει, ασφαλώς, η GoldmanSachs).

Δυστυχώς, λοιπόν, για τον κ. Σταρκ κανένα καζίνο δεν κλείνει, επειδή ο ιδιοκτήτης του κατάλαβε ότι με τα παιχνίδια που του δίνουν κέρδη καταστρέφονται οι οικογένειες των τζογαδόρων. Τα καζίνα κλείνουν μόνο όταν αποφασίσει η Πολιτεία να τους βάλει λουκέτο. Δυστυχώς για όλους μας, η Πολιτεία (στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και τις περισσότερες χώρες του πλανήτη) παραμένει «αιχμάλωτη» των τραπεζιτών και το καζίνο θα μείνει ανοικτό τουλάχιστον μέχρι την επόμενη μεγάλη κρίση που το ίδιο θα προκαλέσει…

ΠΗΓΗ: banκnews.gr